ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

Το πεπτικό σύστημα έχει σκοπό να προμηθεύσει στον οργανισμό θρεπτικές ουσίες, νερό και ηλεκτρολύτες.

Θρεπτικές ουσίες είναι τα λευκώματα, τα λίπη και οι υδατάνθρακες, αλλά και οι βιταμίνες, κ.α

Οι τροφές μέσα στο πεπτικό σύστημα δέχονται μηχανική επίδραση (μηχανική πέψη) & χημική επίδραση (χημική πέψη)

Μηχανική πέψη ονομάζεται ο κατακερματισμός, το λιώσιμο, το ανακάτεμα των τροφών με τα πεπτικά υγρά καθώς και η προώθηση τους κατά μήκος του γαστρεντερικού σωλήνα.

Χημική πέψη ονομάζεται η διάσπαση των μεγαλομοριακών ουσιών σε μικρομοριακές που είναι κατάλληλες για απορρόφηση και χρησιμοποίηση. Η χημική πέψη γίνεται με την επίδραση ενζύμων π.χ. πεψίνη & υποβοηθητικών παραγόντων π.χ. υδροχλωρικό οξύ.

Οι θρεπτικές ουσίες όταν απελευθερωθούν διέρχονται το εντερικό επιθήλιο και με το αίμα μεταφέρονται στους ιστούς όπου θα χρησιμοποιηθούν:

• Ως δομικά συστατικά για τη δημιουργία νέων κυττάρων.
• Για αναπλήρωση των συστατικών που έχουν φθαρεί.
• Ως πηγή ενέργειας.

 Το σύνολο των χημικών επεξεργασιών που γίνονται στον οργανισμό ονομάζεται ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ. Οι επεξεργασίες αυτές διακρίνονται σε διασπάσεις των μεγαλομοριακών ουσιών σε μικρομοριακές (Καταβολισμός) & σε συνθέσεις μεγαλομοριακών ουσιών από μικρομοριακές (Αναβολισμός).

ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Το πεπτικό σύστημα αποτελείται από το γαστρεντερικό ή πεπτικό σωλήνα και από ορισμένα συμπαγή όργανα.

ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΙΚΟΣ ΣΩΛΗΝΑΣ

• Είναι ένας μακρύς συνεχόμενος σωλήνας που ξεκινάει από το στόμα και τελειώνει στο πρωκτό.
• Έχει μήκος περίπου 9 μέτρα.
• Τα όργανα που αποτελούν το γαστρεντερικό σωλήνα είναι το στόμα, ο φάρυγγας, ο οισοφάγος, το στομάχι, το λεπτό & το παχύ έντερο.

Τα όργανα που προσαρτώνται στον πεπτικό σωλήνα είναι τα δόντια, η γλώσσα, οι σιελογόνοι αδένες, το ήπαρ με το χοληφόρο δένδρο και το πάγκρεας.

Διασχίζει 3 περιοχές του σώματος :

• Κεφάλι & αυχένα (φάρυγγας)
• Θώρακας (οισοφάγος)
• Κοιλία (στομάχι)

Το τελικό μέρος του οισοφάγου πριν καταλήξει στο στομάχι λειτουργεί σα σφΙγκτήρας και ονομάζεται καρδιακός σφυγκτήρας ή κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας (ΚΟΣ) και παρεμποδίζει την παλινδρόμηση του περιεχομένου του στομάχου προς τον οισοφάγο.

Στομάχι, ήπαρ & πάγκρεας βρίσκονται στην κοιλιακή χώρα. Μετά τον οισοφάγο ακολουθεί το στομάχι που είναι μια διευρυμένη κοιλότητα σε σχήμα J. Στο κατώτερο μέρος του στομάχου βρίσκεται ο πυλωρικός σφιγκτήρας που αποτελεί το όριο στομάχου -  δωδεκαδάκτυλου. 

Το δωδεκαδάκτυλο, που είναι η αρχική μοίρα του λεπτού εντέρου, έχει σχήμα πετάλου C. Φέρεται πίσω από το στομάχι και μεταπίπτει στη νήστιδα & στον ειλεό που γεμίζουν το μεγαλύτερο μέρος της κοιλίας. Το δωδεκαδάκτυλο, η νήστιδα & ο ειλεός αποτελούν το λεπτό έντερο. Στο τέλος του ειλεού στο σημείο που καταλήγει στο τυφλό, το πρώτο τμήμα του παχέως εντέρου, υπάρχει σφιγκτήρας που λειτουργεί ως βαλβίδα και ονομάζεται ειλεοκολική βαλβίδα και η οποία εμποδίζει την παλινδρόμηση κοπράνων από το τυφλό προς τον ειλεό. Σε ένα σημείο του τυφλού βρίσκεται η σκωληκοειδής απόφυση.

Το κόλον αποτελεί συνέχεια του τυφλού και έχει τα εξής τμήματα:

• Ανίον κόλον
• Δεξιά κολική καμπή
• Εγκάρσιον κόλον
• Κατιόν κόλον.

Το κατιόν κόλον ακολουθείται από ένα βραχύ τμήμα που λέγεται σιγμοειδές κόλον και το οποίο καταλήγει στο ορθό. Το τελικό στόμιο του πεπτικού σωλήνα τελειώνει στον πρωκτικό σφιγκτήρα.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Δύο στιβάδες από το τοίχωμα του πεπτικού σωλήνα έχουν μεγάλη λειτουργική σημασία:

• Η μία αποτελείται από λείες μυϊκές ίνες (μετακίνηση τροφής)
• Η άλλη βρίσκεται στο εσωτερικό του τοιχώματος του πετπικού σωλήνα, έχει αδένες που παράγουν διάφορες χημικές ουσίες (κυρίως ένζυμα)

Εκτός από ένζυμα οι αδένες που βρίσκονται στο στομάχι παράγουν και υδροχλωρικό οξύ => όξινο περιβάλλον στη στομαχική κοιλότητα.

Οι αδένες του λεπτού εντέρου παράγουν διττανθρακικό νάτριο => ελάττωση της οξύτητας του περιεχομένου του στομάχου όταν αυτό περνάει στο έντερο

Το σύνολο των ουσιών που παράγουν οι αδένες του στομάχου λέγονται γαστρικό υγρό και αντίστοιχα οι του εντέρου εντερικό υγρό.

Εκτός από το εντερικό υγρό μέσα στην κοιλότητα του εντέρου χύνεται η χολή (παράγεται στο ήπαρ) και το παγκρεατικό υγρό (παράγεται στο πάγκρεας)

Η χολή και το παγκρεατικό υγρό συμμετέχουν επίσης στη λειτουργία της πέψης.

Η ΠΕΨΗ

• 1. Στο στόμα μασάμε τις τροφές
• 2. Τα ένζυμα του σάλιου μετατρέπουν το άμυλο σε απλά σάκχαρα
• 3. Οι τροφές κατεβαίνουν από τον οισοφάγο
• 4. Εδώ το γαστρικό υγρό διασπά τις πρωτεϊνες
• 5. Από το συκώτι εγκρίνεται η χολή που διασπά τα λίπη
• 6. Οι διαλυμένες τροφές απορροφούνται από τις εντερικές λάχνες του λεπτού εντέρου
• 7. Οι τροφές πηγαίνουν με το αίμα σε όλα τα κύτταρα
• 8. Οι άχρηστες ουσίες αποβάλλονται από τον οργανισμό.

Το έντερο ως πηγή λοιμώξεων

Το έντερο είναι μια μεγάλη διαχωριστική επιφάνεια, που λειτουργεί ως φραγμός για τους μικροοργανισμούς και τις ενδ- και έξω - τοξίνες τους. Είναι ο φραγμός μεταξύ του περιβάλλοντος και του οργανισμού.

Το τοίχωμά του αποτελείται από 4 χιτώνες:

• 1. βλενογόνος
• 2. υποβλενογόνος
• 3. μυικός
• 4. ορογόνος

Η απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών από τον οργανισμό συμβαίνει μέσω πτερυγωτών δομών που καλούνται <<λάχνες>> (π.χ. εντερικές λάχνες)

Η εντερική μικροχλωρίδα αποτελεί ένα σύνθετο οικοσύστημα, που διαδραματίζει ουσιώδη ρόλο στην προάσπιση της υγείας του ανθρώπου.

Η ενδογενής μικροχλωρίδα του παχέος εντέρου περιλαμβάνει πολυάριθμα βακτηριακά γένη, είδη και στελέχη τα οποία βρίσκονται σε δυναμική ισορροπία και επάγουν σύνθετες διαατροφικές, μεταβολικές, ανοσολογικές και προστατευτικές δραστηριότητες.

Ο κάθε άνθρωπος έχει τη δική του μοναδική <<συλλογή>> βακτηριδίων.

Η εντερική μικροβιακή χλωρίδα δημιουργείται αμέσως μετά τη γέννηση. Η σύστασή της επηρεάζεται από:

• το είδος του τοκετού
• την αρχική διατροφή του νεογνού
• την επαφή του με περιβαλλοντικούς παράγοντες

Μετά από δύο έτη η μικροβιακή εντερική χλωρίδα είναι ταυτόσιμη μη με αυτή των ενηλίκων.

Τι μας ενδιαφέρει η φυσιολογική χλωρίδα; Μπορεί να μας κάνει και καλό;

• 1. Αντίσταση στον αποικισμό. Ανταγωνισμός με τα παθογόνα για χώρο και τροφή
• 2. Έκλυση βακτηριοκινών και κολικινών (αντιμικροβιακές ουσίες), που προφυλάσσουν από την ανάπτυξη παθογόνων.
• 3. Παραγωγή βιταμίνης Κ στο έντερο.
• 4. Συνεχής αντιγονική διέγερση (κυτταροκίνες, αντισώματα). Διατηρούν το ανοσιακό σύστημα σε κατάσταση <<εγρήγορσης>> με αποτέλεσμα να αντιδρά καλύτερα και ταχύτερα.
• 5. Πέπτουν την τροφή μας
• 6. Εκπαιδεύουν το ανοσοποιητικό σύστημα
• 7. Μας κρατούν στη ζωή

1-2 κιλά μικροβιακή χλωρίδα με 400 - 4000 διαφορετικά στελέχη

Που βρίσκονται:

• στον εντερικό σωλήνα
• στην επιδερμίδα
• στο στομάχι
• στο στόμα
• στη μύτη
• στα αυτιά και στα μάτια

ΑΝΟΣΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

Το ανοσιακό σύστημα είναι ο τρόπο του οργανισμού να προστατεύεται έναντι των μικροοργανισμών και άλλων ξένων ουσιών. Αποτελείται από δύο κύρια μέρη:

• Το ένα συστατικό, τα Β λεμφοκύτταρα, παράγουν αντισώματα, πρωτεϊνες που επιτίθενται στις <<ξένες>> ουσίες και προκαλούν την απομάκρυσνή τους από τον οργανισμό.
• Το άλλο συστατικό αποτελείται από ειδικά λευκοκύτταρα που ονομάζονται Τ λεμφοκύτταρα που μπορούν να επιτίθενται άμεσα στις ξένες ουσίες.

Παράγοντες που επηρεάζουν την εντερική χλωρίδα.

Διαφορές στον τρόπο διαβίωσης και υγιεινής, περιβάλλον, εποχικότητα, παραδοσιακές συνήθειες διατροφής, εισαγωγής αντιβιοτικών στο νερό και στα τρόφιμα, μπορούν να επηρεάσουν τη χλωρίδα.

Αίτια διαταραχής της εντερικής χλωρίδας

• αντιβιοτικά
• μείωση του pH εντέρου (stress, αϋπνία και κακή διατροφή)
• Δυσκοιλιότητα <<αφυδατωμένο>> και ξηρό περιβάλλον
• Διάρροια, αποβολή βακτηρίων

Χρήση αντιβιοτικών στη μεταβολή της εντερικής χλωρίδας

Η χρήση αντιβιοτικών οδηγεί σε 

• Θάνατο της ευαίσθητης εντερικής χλωρίδας
• Οδηγεί σε Υπερανάπτυξη ανθεκτικών στελεχών & Clostridium difficile
• Οδηγεί σε παραγωγή τοξίνης C. Difficile
• Οδηγεί σε Διάρροια, ψευδομεμβρανώδη κολίτιδα 

Θεραπεία

• σταματάμε τα υπεύθυνα αντιβιωτικά
• Αποκατάσταση με επαναφορά της φυσιολογικής χλωρίδας
• προβιοτικά

Διαταραχή της εντερικής χλωρίδας. Επιπτώσεις:

• Υπερανάπτυξη μηκύτων
• Μείωση ενεργειακού υποστρώματος (Συμμετοχή στον μεταβολισμό)
• Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου

Η νόσος Crohn (CD) και η ελκώδης κολίτιδα (UC) είναι χρόνιες φλεγμονώδεις παθήσεις που χαρακτηρίζονται από απορύθμιση της ανοσολογικής απάντησης του βλεννογόνου. Η κλινική εικόνα παρουσιάζει:

• Αιματηρή διάρροια
• Κοιλιακό άλγος
• Πυρετός
• Απώλεια βάρους σε σοβαρές περιπτώσεις

 Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ή σπαστική κολίτιδα.

Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου είναι ένα πρόβλημα που αφορά το παχύ έντερο, και προκαλεί διάφορα συμπτώματα όπως:

• Κοιλιακό πόνο,
• Μετεωρισμό (φούσκωμα)
• Διάρροια
• Δυσκοιλιότητα

Κοινοποίηση σελίδας